تعریف روانشناس به زبان ساده
روانشناسی چیست؟
روانشناسی علمی است که به مطالعه ذهن و رفتار انسانها میپردازد و شامل تاثیرات زیست شناختی، فشارهای اجتماعی و عوامل محیطی بر نحوه و چگونگی تفکر، عملکرد و حس افراد میشود. با استفاده از این علم، روانشناسان و روانپزشکان به معالجه اختلالات روانی افراد میپردازند و در جهت شناخت روان انسانها گام بر میدارند.
بدست آوردن درک عمیق از روانشناسی به افراد کمک میکند تا به بینش کاملی نسبت به اعمال و رفتار خود برسند و سایر اطرافیان خود را بهتر درک کنند. مواردی چون زبان بدن، مهارتهای ارتباطی و مهارتهای مربوط به اعتماد به نفس در چارچوب علم روانشناسی قرار میگیرند.
تاریخچه روانشناسی
علم روانشناسی دارای قدمت زیادتری نسبت به سایر علوم است. تاریخچه این علم مربوط به یونان باستان است؛ همان زمانها که ارسطو، افلاطون و سقراط نظریههایی درباره فلسفه روحی و روانی انسان بیان میکردند.
در تاریخچه روانشناسی بین این علم و فلسفه ارتباط بسیار نزدیکی وجود دارد و در اواخر قرن نوزده روانشناسی به بخشی از علم فلسفه تعلق گرفت. همچنین روانشناسی با علومی چون جامعه شناسی، فیزیولوژی و عصب شناسی هم مرز است.
این علم پیشینه طولانی دارد؛ اما تاریخچه آن بسیار کوتاه مدت است. در تاریخچه روانشناسی اولین آزمایشگاه مختص مطالعات تجربی توسط شخصی به نام ویلهلم وونت در سال ۱۸۷۹ در شهر لایپزیک آلمان تاسیس شد.
وونت به عنوان پدر علم روانشناسی آزمایشگاهی شهرت دارد. شاید برایتان جالب باشد که بدانید اصطلاح روانشناسی از یک واژه یونانی گرفته شده که به معنای زندگی یا جان است و توسط فیلسوفی به نام رادولف گوسلنیوس ابداع شده است.
بنیانگذار علم روانشناسی چه کسی بوده است؟
بنیانگذار علم روانشناسی ویلهلم وونت است که به عنوان پدر علم روانشناسی هم شناخته میشود.
این فرد اولین آزمایشگاه مختص این علم را در آلمان تاسیس کرد. این اتفاق باعث رسمی شدن روانشناسی به عنوان یک علم متمایز از زیست شناسی و فلسفه شد.
در واقع وونت در آزمایشگاه تخصصی، از روشهای علمی برای مطالعه ذهن و رفتار انسانی استفاده میکرد و روانشناسی را از ترکیب فلسفه و زیست شناسی گرفت و آن را به یک رشته تحصیلی جداگانه تبدیل کرد.
روانشناسی، مطالعه علمی فرایندهای ذهن و رفتار است. روانشناسی حوزه وسیعی است که به دنبال درک و توضیح چگونگی تفکر، رفتار، رشد، شخصیت، عواطف، انگیزه و غیره در انسان است. به دست آوردن درک غنیتر و عمیقتر از روانشناسی میتواند به افراد کمک کند تا بینش بیشتری نسبت به اعمال خود به دست آورند و درک بهتری از دیگران داشته باشند. راههای مختلفی برای تفکر در مورد رفتار انسان وجود دارد. روانشناسان هنگام مطالعه چگونگی فکر، احساس و رفتار افراد مختلف از دیدگاههای مختلف استفاده میکنند. برخی از محققان بر روی یک مکتب خاص تمرکز میکنند، درحالیکه دیگران یک رویکرد ترکیبی دارند که دیدگاههای مختلفی را شامل میشود. هیچ دیدگاه تکمیلی وجود ندارد که “بهتر” از دیگری باشد. هر کدام به سادگی بر جنبههای مختلف رفتار انسانی تأکید دارند. در ادامه با نگاهی به تاریخچه روانشناسی، مهمترین دیدگاه هایی که امروز مورد استفاده قرار میگیرد را معرفی میکنیم. | |
روانشناسی درواقع یک علم جدید است و بیشترین پیشرفت آن طی ۱۵۰ سال گذشته اتفاق افتاده است. با این حال، ریشه آن را میتوان در یونان باستان و ۵۰۰ – ۴۰۰ سال قبل از میلاد ردیابی کرد. در آن زمان روانشناسی بخشی از فلسفه محسوب میشد که متفکران بزرگی مانند سقراط، افلاطون و ارسطو به نوبه خود در رشد آن اثر گذاشتند. روانشناسی به عنوان یک علم مستقل به سده نوزدهم میلادی منتسب است. روزهای اولیه روانشناسی، دو دیدگاه غالب نظری وجود داشت. | |
دیدگاه نخست، ساختارگرایی بود که به تئوری آگاهی ویلهلم وودت اشاره دارد. ویلهلم وودت؛ روانشناس آلمانی است که در سال ۱۸۷۹ نخستین آزمایشگاه اختصاصی روانشناسی را افتتاح کرد. این اقدام به عنوان آغاز روانشناسی مدرن در نظر گرفته شده است. اصطلاح ساختارگرایی را تیتچنر که یک روانشناس آمریکایی و از شاگردان وودت بود، مطرح کرد. این روش به عنوان روش غیرقابل اعتماد شناخته شد؛ با این حال شهرت وودت از این نظر مهم است که او با تجزیه و تحلیل کارکرد ذهن با استفاده از روش های عینی و استاندارد شده، روانشناسی را از فلسفه جدا کرد. | |
در مقابل یک روانشناس آمریکایی به نام ویلیام جیمز رویکردی که به عنوان کارکردگرایی شناخته شد را گسترش داد. او استدلال کرد که ذهن دائماً در حال تغییر است. تمرکز باید بر این باشد که چگونه و چرا ارگانیسم چیزی را انجام میدهد. این دیدگاه پیشنهاد میکند که روانشناسان باید علت اصلی رفتار و فرآیندهای ذهنی را در نظر بگیرند. این تأکید بر علل و پیامدهای رفتار بر روانشناسی معاصر اثر گذاشته است. | |
نیمه اول قرن بیستم تحت سلطه دو شخصیت اصلی بود: زیگموند فروید و کارل گوستاو یونگ. در این زمان اساس تجزیه و تحلیل شامل روانکاوی فروید و روانشناسی تحلیلی یونگ پایه گذاری شد. تأکید فروید بر نقش تمایلات غریزی انسان، دوره کودکی و ناخودآگاهی بود. از نظر او تمایلات ذاتی که در ناخودآگاهی افراد وجود دارد باعث میشود آنها به طرز خاصی رفتار کنند. هدف از روانکاوی فروید، آزاد کردن عواطف و تجربیات سرکوب شده و آگاه کردن فرد از ناخودآگاه خود است. براساس این دیدگاه زمانی که بینش حاصل شود اضطراب فرد کاهش مییابد. | |
در دهه ۱۹۲۰ موج دومی از روانشناسی به اوج رسید. در این زمان واتسون بر اساس تئوری یادگیری، روانشناسی رفتاری را مطرح کرد. رفتارگرایان بر این باورند که پاسخهای ما به محرکهای محیطی، رفتار ما را تشکیل میدهند. واتسون معتقد بود برای مطالعه علمی روانشناسی باید داده های مورد بررسی مانند سایر علوم قابل مشاهده و اندازه گیری باشد؛ بر این اساس آنها رفتار قابل مشاهده را بدون توجه به شرایط ذهنی درونی مورد مطالعه قرار دادند. هدف از این درمان، یادگیری زدایی رفتارهای نامطلوب و یادگیری تجربیات جدید است. | |
نیمه دوم قرن بیستم بر استانداردسازی معیارهای تشخیص بیماری روانی تأکید شد. بر این اساس راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM) توسط انجمن روانپزشکی آمریکا منتشر شد. این ابزار بنیادی همچنان نیز برای تشخیص و درمان مورد استفاده قرار میگیرد و آخرین ویراست آن (ویراست پنجم) سال ۲۰۱۳ منتشر شده است. | |
در این دوران روانشناسی انسانگرا به رهبری کارل راجرز و آبراهام مزلو نیز شکل گرفت. مزلو، روانشناسی انسانگرا را نیروی سوم در برابر دو رویکرد روانکاوی و رفتارگرایی میداند. این جنبش بر ویژگی های مثبت افراد، توانایی تصمیم گیری و گرایش به خودشکوفایی در انسان تأکید دارد. مفاهیمی مانند خودآموزی بخش مهمی از این دیدگاه است. روانشناسی مثبت، که بر کمک به زندگی شادتر و سالمتر افراد متمرکز است، ریشه در دیدگاه انسانگرایان دارد. | |
در طول دهه ۱۹۶۰ یک دیدگاه جدید به نام روانشناسی شناختی شروع شد. این دیدگاه بر فرآیندهای ذهنی مانند حافظه، تفکر، حل مسئله، زبان و تصمیمگیری تمرکز دارد. روانشناسی شناختی ریشه در مفاهیم گشتالت دارد. از روانشناسان شناختی به آرون بک میتوان اشاره کرد که در درمان افسردگی شهرت دارد. پیرو این دیدگاه، نظریه یادگیری شناختی اجتماعی مطرح شد. راتر، میشل و بندورا از افراد صاحب نام در این دیدگاه هستند. این دیدگاه همانند رفتارگرایان، به یادگیری در شکل گیری رفتار اعتقاد دارد اما شناخت را به عنوان میانجی در نظر می.گیرد.
| |
روانشناسی متقابل فرهنگی یک دیدگاه نسبتاً جدید است که طی بیست سال گذشته بهطور قابل توجهی افزایش یافته است. روانشناسان و محققان این مکتب فکری، رفتار افراد را در فرهنگهای مختلف دنبال میکنند. بر این اساس با دیدن تفاوتهای افراد در فرهنگ های مختلف، میتوانیم چگونگی تأثیر فرهنگ بر تفکر و رفتار را بفهمیم. در آخر با توجه به آنچه گفته شد در روانشناسی نوین بر دیدگاه ترکیبی تأکید میشود. انسان موجود پیچیده ای است که مجموعه ای از عوامل موجب رفتار و احساس او به شیوه ای خاص میشود. امروزه روانشناسان معتقد هستند هیچ دیدگاهی به تنهایی نمیتواند تمام جنبه های زندگی افراد را در برگیرد؛ زیرا هر دیدگاه به جنبه خاصی از انسان متمرکز است. بنابراین برای درک بهتر افراد میبایست از ترکیب آنها بسته به شرایط استفاده شود.
|
انواع روانشناسی
کاربردهای روانشناسی
روانشناسی موضوعی نظری و کاربردی است که به شیوههای گوناگونی از خودباوری و قدرت باور می پردازد .
در ادامه به بیان کاربردهای عملی روانشناسی در زندگی روزمره افراد میپردازیم.
بهبود کارایی
مطالعه کتاب و مقاله، روشهایی برای انجام کار و فعالیت بیشتر را به افراد آموزش میدهند؛ اما تحقیقات نشان داده که سعی در انجام بیش از یک کار در یک زمان، باعث کاهش سرعت، دقت و کارایی افراد میشود.
علم روانشناسی درسهای زیادی در ارتباط با بهبود کارایی به افراد میدهد. برخی از این درسها عبارتند از انجام چند کار به صورت همزمان پرهیز کنید علی الخصوص که این کارها پیچیده یا خطرناک باشند، بر روی کاری که در حال انجام آن هستید بطور ویژه تمرکز کنید و عواملی که موجب حواس پرتی و عدم تمرکز شما میشود را کنار بگذارید.
ایجاد انگیزه بیشتر
هر فردی بسته به شرایط زندگی خود دارای اهداف متنوعی است، برخی به دنبال ترک سیگارند و برخی برای کاهش وزن تلاش میکنند. هدف شما هر چه که باشد، آموزشات روانشناسی راهنمای مناسبی برای ایجاد انگیزه قوی در وجود شماست.
اگر به دنبال افزایش سطح انگیزه خود در انجام کارها هستید؛ پس راهنماییها زیر که برگرفته از تحقیقات روانشناسی شناختی و آموزشی است، برای شما بسیار موثر واقع میشود. این توصیهها شامل موارد زیر هستند:
- معرفی عناصر تازه برای بالا نگه داشتن میزان علاقه افراد
- تغییر روند فعالیت برای جلوگیری از خستگی و یکنواختی
- یادگیری چیزهای تازه بر پایه دانستههای افراد
- تعیین هدفهای روشن که مربوط به کار افراد است
- پاداش دادن افراد به خودشان، در ازای انجام دقیق و درست کارها
درباره آناهیتا مصطفی زاده
دکتر آناهیتا مصطفی زاده مدیریت کلینیک روانشناسی هیتان - دکتری روانشناسی عضو سازمان نظام روانشناسی و مشاوره ایران ، متخصص در زوج درمانی - مشکلات پیش و پس از طلاق - مشاوره خانواده و فرد درمانی ..
نوشته های بیشتر از آناهیتا مصطفی زاده
دیدگاهتان را بنویسید